Wat je beter niet kunt zeggen
Als ik iets heb geleerd van dit leven is het wel dat je sommige dingen wel kunt denken, maar beter niet kunt zeggen. Dingen als: ‘Volgens mij spreek ik namens iedereen hier als ik zeg dat dit feestje ervan opknapt als jij naar huis gaat,’ of ‘Vakantie was heerlijk, maar constant diaree he? En overgeven. De hele tijd met samengeknepen billen rennen naar de wc.’ Allemaal legitieme dingen en ik snap dat je ze wil bespreken, maar doe het niet, want niemand wil ze horen.
Nog zo’n dingetje is de zin: ‘Ik wil dood.’ Ik durf zelfs wel te stellen de meeste mensen liever een avond lang naar verhalen over de stoelgang van tante Marijke luisteren dan vijf minuten naar iemand die dood wil. Toch is het goed om dit juist wel te zeggen als je het zo voelt, zelfs als het oncomfortabel is voor een ander om te horen.
Er zijn verschrikkelijk veel redenen voor dat discomfort. We zijn bang om dood te gaan. We zijn bang dat mensen van wie we houden dood gaan. We vinden dat de dood besloten moet worden door god of de natuur of desnoods de wetenschap. We vinden het te intiem. Al die dingen samen maken dat de meeste mensen bij de zin “Ik wil dood” in een paniek schieten. Om die paniek te bezweren komen veel van hen met argumenten.
Omdat ik zeer ruime ervaring heb met dood willen en daar over praten, heb ik de meeste argumenten inmiddels wel gehoord. Ik geef ze je en ook meteen de reden waarom ze niet werken. Dan hoef je je daar in ieder geval niet meer druk om te maken.
Je wil heus niet dood
De eerste reactie van veel mensen is ontkennen. “Nee joh. Je wil heus niet dood.” Het is een nogal groot ding om toe te geven dat je dood wilt. De meeste mensen die deze gedachte hebben, houden hem voor altijd geheim, dus áls iemand erover begint, kun je het maar beter serieus nemen. Mijn reactie was altijd vriendelijk knikken en zeggen: ‘Ik snap dat je dat zegt, maar, nou ja, toch wel.” Dan gaat men over op grover geschut.
Je hebt nog zoveel om voor te leven
Deze zin wordt vaak gevolgd door een lijstje van al dan niet realistische dingen om voor te leven. (Hoe realistisch die zijn, hangt natuurlijk nogal van de doodwiller af. Voor een op straat levende hoogbejaarde die naast een pittige alcohol- en heroïneverslaving ook nog eens terminale kanker heeft is het net even wat lastiger redenen bedenken dan voor mij: een moeder met geslaagd leven, liefde, vrienden en leuk werk.) Hierbij kan ik je vast geruststellen. Het maakt niet uit. We zijn op een punt in het leven gekomen waarop de dood een heel redelijk alternatief is geworden voor een leven dat veel pijn doet. Er is geen lijstje wat ons daar vanaf kan brengen. Sterker nog: de meeste van ons zijn ons pijnlijk bewust van dat lijstje en voelen ons er alleen maar ellendiger door.
Ik ga je missen
‘Maar, ik kan me mijn leven niet zonder je voorstellen. Ik zou je vreselijk missen.’ Heel lief van je en hartstikke rot dat je ons gaat missen, maar dit gesprek gaat even niet over jou. Bovendien: als jouw welbevinden de reden voor ons is om in leven te blijven, lijkt me dat ook niet ideaal. Het is als een kind krijgen om je relatie te redden, wellicht helpt het even, maar uiteindelijk blijft het een slechte relatie of, in dit geval, oorlog in ons hoofd.
Het wordt weer beter
Kijk: dat weet je niet. Het kan. Het kan absoluut zomaar dat iemand na een tijdje rust gewoon weer opknapt. Het kan daarentegen ook net zo goed slechter worden. Je weet het gewoon niet. En belangrijker nog: het is NU slecht. Op dit moment gaat het niet, dus daar moet het even over gaan.
Eigenlijk kun je dus stellen dat elk argument om iemand over te halen om niet dood te willen volkomen zinloos is?
Ja.
Maar wat kan ik dan wel doen?
Bedenk dat ons leven niet jouw verantwoordelijkheid is. Bedenk ook, en dit is heel belangrijk, dat dood wíllen iets anders is dan dood gáán. Zo ver zijn we nog helemaal niet. Voor mij is het vaak al voldoende om de dood als optie te hebben. Als uitweg voor als de pijn zo erg wordt dat ik niet meer door kan.
Verder kun je luisteren. Probeer dat zonder oordeel te doen. Neem de ander serieus. Ga niet alles wat we zeggen ontkennen, maar luister, herhaal en bevestig dat het je verschrikkelijk lijkt om je zo te voelen. Neem ook je eigen gevoelens serieus. Het kan verschrikkelijk pijn doen om te zien en horen dat iemand waar je van houdt dood wil. Praat daar met iemand over, maar niet met diegene die dood wil. Die heeft namelijk wel even iets anders aan het hoofd.
Je kunt ook iets praktisch doen. Ons meenemen om een stuk te wandelen, de afwas komen doen, soep maken, samen een film kijken. Omarmen we daarna weer snikkend van geluk het leven? Vermoedelijk niet, maar we hebben de dood nog even uitgesteld en wellicht is het zelfs gelukt om even de zinnen te verzetten.
En het allerbeste wat je kunt doen is er gewoon zijn. Laat ons niet in de steek. Hoor ons. Ook als we soms iets zeggen wat jij niet fijn vindt om te horen. Want er is maar een ding erger dan dood willen en dat is dood willen en er met niemand over kunnen praten.
Weet je niet met wie je erover kunt praten dat je dood wil? Of wil je meer informatie over hoe je om moet gaan met iemand die dood wil? Ga dan naar https://www.113.nl. Zij zijn 24/7 bereikbaar.
Nog zo’n dingetje is de zin: ‘Ik wil dood.’ Ik durf zelfs wel te stellen de meeste mensen liever een avond lang naar verhalen over de stoelgang van tante Marijke luisteren dan vijf minuten naar iemand die dood wil. Toch is het goed om dit juist wel te zeggen als je het zo voelt, zelfs als het oncomfortabel is voor een ander om te horen.
Er zijn verschrikkelijk veel redenen voor dat discomfort. We zijn bang om dood te gaan. We zijn bang dat mensen van wie we houden dood gaan. We vinden dat de dood besloten moet worden door god of de natuur of desnoods de wetenschap. We vinden het te intiem. Al die dingen samen maken dat de meeste mensen bij de zin “Ik wil dood” in een paniek schieten. Om die paniek te bezweren komen veel van hen met argumenten.
Omdat ik zeer ruime ervaring heb met dood willen en daar over praten, heb ik de meeste argumenten inmiddels wel gehoord. Ik geef ze je en ook meteen de reden waarom ze niet werken. Dan hoef je je daar in ieder geval niet meer druk om te maken.
Je wil heus niet dood
De eerste reactie van veel mensen is ontkennen. “Nee joh. Je wil heus niet dood.” Het is een nogal groot ding om toe te geven dat je dood wilt. De meeste mensen die deze gedachte hebben, houden hem voor altijd geheim, dus áls iemand erover begint, kun je het maar beter serieus nemen. Mijn reactie was altijd vriendelijk knikken en zeggen: ‘Ik snap dat je dat zegt, maar, nou ja, toch wel.” Dan gaat men over op grover geschut.
Je hebt nog zoveel om voor te leven
Deze zin wordt vaak gevolgd door een lijstje van al dan niet realistische dingen om voor te leven. (Hoe realistisch die zijn, hangt natuurlijk nogal van de doodwiller af. Voor een op straat levende hoogbejaarde die naast een pittige alcohol- en heroïneverslaving ook nog eens terminale kanker heeft is het net even wat lastiger redenen bedenken dan voor mij: een moeder met geslaagd leven, liefde, vrienden en leuk werk.) Hierbij kan ik je vast geruststellen. Het maakt niet uit. We zijn op een punt in het leven gekomen waarop de dood een heel redelijk alternatief is geworden voor een leven dat veel pijn doet. Er is geen lijstje wat ons daar vanaf kan brengen. Sterker nog: de meeste van ons zijn ons pijnlijk bewust van dat lijstje en voelen ons er alleen maar ellendiger door.
Ik ga je missen
‘Maar, ik kan me mijn leven niet zonder je voorstellen. Ik zou je vreselijk missen.’ Heel lief van je en hartstikke rot dat je ons gaat missen, maar dit gesprek gaat even niet over jou. Bovendien: als jouw welbevinden de reden voor ons is om in leven te blijven, lijkt me dat ook niet ideaal. Het is als een kind krijgen om je relatie te redden, wellicht helpt het even, maar uiteindelijk blijft het een slechte relatie of, in dit geval, oorlog in ons hoofd.
Het wordt weer beter
Kijk: dat weet je niet. Het kan. Het kan absoluut zomaar dat iemand na een tijdje rust gewoon weer opknapt. Het kan daarentegen ook net zo goed slechter worden. Je weet het gewoon niet. En belangrijker nog: het is NU slecht. Op dit moment gaat het niet, dus daar moet het even over gaan.
Eigenlijk kun je dus stellen dat elk argument om iemand over te halen om niet dood te willen volkomen zinloos is?
Ja.
Maar wat kan ik dan wel doen?
Bedenk dat ons leven niet jouw verantwoordelijkheid is. Bedenk ook, en dit is heel belangrijk, dat dood wíllen iets anders is dan dood gáán. Zo ver zijn we nog helemaal niet. Voor mij is het vaak al voldoende om de dood als optie te hebben. Als uitweg voor als de pijn zo erg wordt dat ik niet meer door kan.
Verder kun je luisteren. Probeer dat zonder oordeel te doen. Neem de ander serieus. Ga niet alles wat we zeggen ontkennen, maar luister, herhaal en bevestig dat het je verschrikkelijk lijkt om je zo te voelen. Neem ook je eigen gevoelens serieus. Het kan verschrikkelijk pijn doen om te zien en horen dat iemand waar je van houdt dood wil. Praat daar met iemand over, maar niet met diegene die dood wil. Die heeft namelijk wel even iets anders aan het hoofd.
Je kunt ook iets praktisch doen. Ons meenemen om een stuk te wandelen, de afwas komen doen, soep maken, samen een film kijken. Omarmen we daarna weer snikkend van geluk het leven? Vermoedelijk niet, maar we hebben de dood nog even uitgesteld en wellicht is het zelfs gelukt om even de zinnen te verzetten.
En het allerbeste wat je kunt doen is er gewoon zijn. Laat ons niet in de steek. Hoor ons. Ook als we soms iets zeggen wat jij niet fijn vindt om te horen. Want er is maar een ding erger dan dood willen en dat is dood willen en er met niemand over kunnen praten.
Weet je niet met wie je erover kunt praten dat je dood wil? Of wil je meer informatie over hoe je om moet gaan met iemand die dood wil? Ga dan naar https://www.113.nl. Zij zijn 24/7 bereikbaar.
